W recenzji książki profesor Jadwiga Zieniukowa mówi:
„Znajdujemy w książce wiele informacji o historii badań nad kaszubszczyzną i ścierających się w poglądach badaczy. Sam Autor nierzadko przyjmuje rolę polemisty. Dodatkową zaletą tomu są obfite w nim przytoczenia literatury przedmiotu. W sumie otrzymujemy książkę pod względem problemowym spójną, bardzo wartościową, ciekawą, ujawniającą wielką erudycję Autora, w sposób znaczący poszerzającą naszą wiedzę o kaszubszczyźnie dawnej i dzisiejszej.
Książka J. Tredera, oparta na nadzwyczaj solidnych badaniach materiałowych, imponującej znajomości gwar kaszubskich (tak bardzo potrzebnej przy analizie dziejów tego języka) i szerokim wykorzystaniu literatury przedmiotu, stanowi bardzo wartościowe kompendium wiedzy o ponad 150-letnim formowaniu kaszubskiego języka literackiego (zarówno w sensie piśmiennictwa, jak też tworzenia normy) oraz o fundamentalnych problemach kultury Kaszubów. Jest potrzebna kaszubologom (różnych specjalności), polonistom, slawistom, skorzystają z niej też miłośnicy kaszubszczyzny.
Spis treści:
Z językowej przeszłości Kaszub, str. 7-25
Dzieje badań kaszubszczyzny literackiej, 25-37
Friedrich Lorenz o kaszubszczyźnie literackiej, 37-60
Kaszubszczyzna dawnych przekładów tekstów biblijnych, 60-71
Kaszubszczyzna literacka Floriana Ceynowy, 71-115
Derdowski a ewolucja literackiej kaszubszczyzny, 115-150
Kaszubszczyzna Majkowskiego. Główne rysy i fazy rozwojowe, 150-169
Kaszubszczyzna Remusa Majkowskiego, 169-202
Język poezji zrzeszeńców na tle kaszubszczyzny młodokaszubów, 202-266
Tłumaczenia Biblii na język kaszubski, 266-287
Translacja na kaszubski z greki (na podstawie Ewangelii św. Marka), 287-300
Kaszubska translacja Sonetów krymskich Mickiewicza, 300-320
Najnowsza kaszubska terminologia gramatyczna (na tle dawniejszej), 320-328
Formy kultywowania i aktywizacji kaszubszczyzny, 328-345