Stefan A. Bieszk (23.07.1895-08.07.1964)
5 sonetów
(Na podstawie S. Bieszk, Sonety kaszubskie. Zebrał i do druku przygotował J. Borzyszkowski, Gdańsk 1975)
I (Mòje Kaszëbë), VII (Żôrnówc), IX (Chaja), XII (Òlëwa), XIII (Lorentz 1898. r)
Kaszëbë, Mòrze! Mie na wënëkanim
Wa jesta w tësznym smùtkù czéj melodijô
Ò, lasë mòje! Ùrzmë! – Słodszé miodu
Je wdarzëwac ë sërce mirno manic…
Kò, we mie są mòji zemie ùrodë
Tak niezabëczno snôżo wëkùmóné,
Ë cëszny bór, jezór nëch trojnëch płani,
Dobrotné, czësté, wë kaszëbsczé wòdë…
Że co le zawrzã zdrok na cëzą tu wej
Té zemiã – nade mną ju czéjbë tãcza
Blôsk mòji krôjnë, lubòtny, wëpłiwô.
I zôs mòdrawô piesnia w dëszë zwãczi,
Przëzéw miełotë, co jã nicht nie czuwô,
Le sërce sëna – òd daleczi nënczi.
Jedne wëszawné jesz cëchëdë òpatów
Brzëmią nóm długą słôwą mùrë néżné,
Czerzwienią cenie szëdlëwò niemòżné
Czéjbë pùrpùrë zapadłëch stalatów.
W złotim Żukòwie kaminie nôbòżné
Szemarzą zmrokã ò kaszëbsczim chwatu,
I féflô ból, a stid w spòminkù tatów
Ò lëdze w bëcym kaszëbsczim niedôżnym.
Wësoczé wachtë w zabcym zaklãté
A sprzëti płiną pòkòlenia mãtné.
Na mùrach slôdë dni sã płonie miono,
Le widë cemné są, sërca ùspioné…
Ò, chdze je ten, co stôré pismiã znaje?
Chto zbùdzy spiéwcã przécé chwôłë naju?
Wznik tësãclatnym zymkã héwò nańdze:
Mstą szuńcowóny czéj krzikwa Słowiónë
Chcą czôrną piscą wszëtkò zgromic w tronë.
Krëwawszi swiat je niż jich krôsné stań’ce.
Na Słowincach zabëtéwò pòmionu
Na dwòje juńców slédnô biôtka rukô. –
Nowé stalato w rzozy krëwie zasukô
Swiat sporchłi – stalato Słowiónów.
Tak w Bòżim gòrzu lëst przechlastnął w ksãdze
Na stôri – zapisóny naj przeklãcym!
Òtemknij, Kaszëbie, sczébioné òczë,
Zdrzë w wid, ju minã cëskù wieczi.
Klëknij! – Nowé tôblëce sã dzejają!
Czëjta gromisti Grifa tur do naju!
Pùsti naj gard, głëchi – bùsznô Òlëwa.
Zabëti król ë bòdré jéwò bartczi,
Co Pòl’szë z Krzëżôkã szlë na nie zwiarti. –
Nie dińdze gò ju górz, ni rãka chcëwô.
Ò, Czôrny Ksążã, zbrojny we dwa barnie!
Cëż òkò twòje płomã mie przeszëwô,
Że mòja dësza òdnąd d’rżi wstëdlëwô,
A chcałabë wëżôlëc sã òfiarnie?
Ach, Wialdżi Swiãtopôłkù, czedë zôskù
Òlëwa twòja zbrzątwi w słôwë trzôskù? –
Abò ju nigdë zabrz’mi w twòji mòwie?
Czemù spòcziwôsz w cëzy zemi bënë,
Co nie je Pòl’chów ani Niemców mscëwëch,
Ani naju, niewôrtëch twòjich sënów?
W Smòłdzënie ju wëdżinã Kaszub gôdczi.
Jich strodné ksążczi zbëté – wespòlu w zarkach!
Le jednéwò nalôzł Lorãc stetczéwò starka:
Slédny béł bëlny Kaszëba we wsë Lôtczi.
Młodi ùczałi bôczno za nim słusze,
Sedzącë wiedno bënë starkòwi kôtczi,
I co jemù òstatny Slowińc swiôdczi
Smùtny testament dôwny mòwë pisze.
Wômë do grobù jic, nié na zabëcé.
Òn gôdô, jô dóm grobiszcze wóm wieczné.
I co wa sedza w zôcemkù za żëcô,
W nôuczi widze mdzëta – niezabëczny.
Òstatny Lôtczón ‑ stôł sã wiéldżi òrądz:
Z jewò cémny kùlë rzozy słôwa: ‑ Lorãc.