Jón Rompsczi (08.12.1913–30.12.1969)
4 wiersze
(Na podstawie Pòmión zwònów, Gdańsk 1970)
Deus ex machina, W smrok, W Rëmi na lotniskù,
Jiwru pòmión
Jak za zymkù snôżé niebò,
Brëslô dësza w słunuszkù;
A jidącë w żëcô gòdë,
Skrzi sã krutą parmini.
Tam zefira snôżô różô
Letkò dërgnie mùjkónô,
Lubnym pôchã gëldzy nozdrë,
Dlô serc ùmùjkanié mô.
Cëchò rozléga sã spiéwa,
Swiat ë dëszã rozzyba:
Kùleż szczescô w sobie miéwa
Czéj sã tãgą ùsmiéwa….
Òczë twòje tej sã żôlą
Zwãczno graje złoti zymk
Ògnie tczë sã w tobie pôlą
Chòc to żëcô le wëjimk.
W nym jak piorën z czôrny chmùre
Chlastnie w słuńca złotą skarń
Drénëją w kôł ùrzmë, górë,
Zmiérô człowiek, kwiôtk ë dzarń.
Strasznô jeséń serca znobi
Zefir zjinacził sã w sztorm.
Zymk ju w smierc noc sã robi –
Wëszedł swiat ze swòjich fòrm.
Zamiast snôżota, le ùrzas,
Miast to serca, chëba drżi.
Ni ma lubnote ju ù nas,
Żëcé cemżą na nas zdrzi.
Òbdzarti z łachów
Z krziżem na głowie
Zeszlapóny
Na lôgrowi gnój.
W bòlëcë prëcz – légł
Numer 33044 –
To béł pòkrok
W smrok…
Ùmarł człowiek,
Òbrôz i szlachòta Bòga
Wstôł ùrzas.
Zebrónëch z ùlëców gdińsczëch
Wëgnónëch z chëczi na szlorach, wãpsu –
Niemc nas w eskòrce gnô,
Żôłnérz zôs z młodëch gduńsczëch
Nëkô nas w dzëczim rapsu –
Tejsej bagnétã żgô…
Taczé przëszłë czasë;
Znôu łeb znioslë Sasë.
Czurpiemë młodi, stôri,
W cëzënã włokłi, gnóny –
Mało chto lëtosc mô!
Tamsam ju pôdô chòri,
Na los swój, szczescé zdóny –
Słabò swich pòznôwô.
Rzeszą w rzetuz Niemce
Swiat, co légnął w
drzémce…
Naszła nas cemżô, wieczór
Leceszcze je naj stójką;
Mómë do rena żdac.
Letkò mżi deszcz… Scëchł gòwôr
Waszi – më, nié pòd chójką,
Ani téż wietwią, brac.
Mómë mir. Pòd niebem.
Jesmë w mësle z chlebem.
Rosa nóm znobi nodżi,
W całoscë zyb nas grãdzy –
Ògrzéwô gwôsny chùch.
Dłużą, przéką kòl drodżi
Wartôrz so z piką chòdzy.
Brzątwi sã nóm naj duch,
Zdrzącë w prôwdã mërą,
Cwiardą, dlô naj sërą.
Pòscësłim w celeskò jedno
Wëzdrzi jesz miesąc z chmùrë,
Gwiôzdë nóm sytkają.
Le że nóm głodno, chłodno
Ùkôzkã najã czurë,
Niemcë nóm znankùją.
Bòże, to nié snienié!
Niemc nas z chëczi gòni.
Rëkłë gromë, zadërgòta zemia
A mòrzé chlastło wałą w tun.
Wicher nëkô krãckã, chmùra scemnia
Wid, sztutowsczëch, tak szãtnëch dun.
Niasta sélô zdrok swój w lasa starnë.
W kòmùdze snije wieczora –
Wësok krézlëją i kôrczą warnë
A zyb ji wmikô do serca.
Lëpë spiekłé szepcą, proszą cëchò
Ò ùżôlënk dlô bólu ji,
Òczë zaszłë dôką, je tak lëchò –
W kôł straszą czôrné plëtë krwi.
Wëje mòrzé sprzëti szuńcô wała,
Stamiałô jak przez dôkã zdrzi
Na swój kùńc… a hénë kònô zmała
Ji knôpiã – w sôdze Sztutofù.
Szôdzowi zrôcô chójkã i rzëżi
Zdzelony kapò òbùchem.
Tak kònają zbiti – smiercë blëżi…
Czë prôwda to czë mërim snem?
Knôpiã òkã pełnym żôlu wzérô
Na stegnã schnący w piôskù krwi –
Mëma! – wòłô – Wiater łzë mù scérô
Bò chtëż jiny, czéj sztiwny ju
Trup jeji tam pòd Sztutofù duną
Gdzes leżi… Chtëż stądk czuł ji chlëch?!
Wlecze skôzańc chójczi – w renach dżiną,
Dżinie w ùrzasu jejich dëch.
Roscą mòrdżi pòla w ùcemiãdze
Żëcô, z krëwi pòjmańca… Zdrzec
Mùszi na tã zdrzadniã mercą wszãdze
I mógł bës mãką rozmòdlëc
Kamë, drzéwiãta co spiéwą szëmią
Na noc i dzéń jim w żegnaniu;
Latã, w jeséń czedëw smrokù czamią
Czéj deszcz a apel mżi ë mżi…
Zrenym zwónkã, biti, zwlokłi z wërë,
Na mòc sã wlecze krépel zôs
Dostac żér – piãtkã, zeleskò sëré
I żebë ùzdrzec las jesz rôz!
A las òddzëkùwô biédné cenie,
Bò taczi lôdżer całi je.
Smierc to wszëtczëch grãdé namienienié –
I jegò téż to samò żdże…
Tam, gdze przódë krówkóm rosła trôwka,
Wiesoło cwierzkôł z wietwie ptôszk,
Lôdżer stoji. W nim zôs mãczi łôwka,
Kapò, eses – man , kòzeł – strôszk.